“Lakota Woman” van Mary Crow Dog en Richard Erdoes

(Ned.: "Een Lakota vrouw")

“If you plan to be born, make sure you are born white and male.”

Een jonge indiaanse vrouw bevalt van haar eerste kind terwijl de kogels van federale agenten haar om het hoofd vliegen. Haar baby wordt haar afgenomen en ze moet zelf naar de gevangenis. Haar beste vriendin wordt dood aangetroffen, met een kogel door haar hoofd - haar handen worden afgehakt en naar Washington gestuurd voor identificatie. Haar zus gaat het hospitaal in om te bevallen – wanneer ze daar buitenkomt, is ze gesteriliseerd. Dit zijn verhalen die niet uniek zijn – indianen hebben het hard te verduren gehad. Maar wat nog schokkender is, is dat dit alles niet gebeurde in de 19^de eeuw, tijdens de indiaanse oorlogen, maar in de jaren ’70 van de 20^ste eeuw.

“Lakota Woman” is de autobiografie van Mary Crow Dog, een Lakota-indiaanse die werd geboren in de jaren 50 van de vorige eeuw op het Rosebud reservaat. Het verhaal van haar jonge jaren is typisch voor dat van vele Native Americans. Ze groeit op in een gebroken gezin, waar alcohol en geweld een grote rol spelen. Gelukkig zijn er haar grootouders, die haar opvangen. Op heel jonge leeftijd wordt ze echter naar het St. Francis- internaat gestuurd, een plaats die speciaal bedoeld is om jonge indianen te integreren in de ‘blanke’ wereld. En het doel heiligt alle middelen… Indiaanse haardracht en kledij zijn verboden, speelgoed wordt afgenomen en de eigen taal spreken wordt als een misdaad beschouwd. Als ze zich niet aan de ‘blanke’ regels houdt, wordt ze gegeseld en vernederd. Maar – zoals ze zegt – “racism breeds racism in reverse”, en ze keert, overtuigd om de ‘rode weg’ te bewandelen, terug naar het reservaat, enkel om daar opnieuw te worden geconfronteerd met alcohol en de gewelddadige gevolgen daarvan. Op haar 15^de wordt ze verkracht.

Als jonge vrouw sluit Mary zich aan bij de AIM (American Indian Movement), een beweging die vaak op heel radicale manier strijdt voor de rechten van de oorspronkelijke bewoners van Amerika. Ze trouwt met Leonard Crow Dog, een medicijnman en spirituele leider. Aan zijn zijde zal ze een belangrike activiste worden.

“Lakota Woman” is het harde relaas van een indiaanse vrouw op zoek naar haar eigen identiteit, verloren tussen de verdwijnende traditionele cultuur van haar voorvaderen en de moderne, ‘blanke’ maatschappij. Een aanrader voor wie indianen enkel kent van de stereotype Hollywoodfilms en een meer realistisch, hedendaags beeld wil krijgen van de Native Americans en het racisme waar ze ook nu nog dagelijks mee te maken hebben én de strijd die ze geleverd hebben voor meer begrip en een beter leven. 

Mary Crow Dog & Richard Erdoes: Lakota Woman. New York, Harper, 1991, 263 p.
Oorspr. uitgave: 1990