“Dokter Simon Falbeck” van Clem Schouwenaars

“Niet om mij te verdedigen noch te rechtvaardigen – want dit is nutteloos – verkondig ik de mening dat er zowel goede als slechte moorden bedreven worden.”

Clem Schouwenaars is niet meteen de grootste naam uit de Vlaamse literatuurgeschiedenis, maar hij heeft wel een aantal opvallende romans en gedichten geschreven. Jaren geleden heb ik o.a. “Gras” en “Baldriaan” gelezen, en die zijn me toch wel bijgebleven. “Dokter Simon Falbeck” was zijn debuutroman uit 1962.

Aan het begin van de roman zit de joodse dokter Simon Falbeck een levenslange straf uit voor de moord op zijn vriend en collega Leopold Daelof. Vanuit zijn cel vertelt hij hoe het zo ver is kunnen komen.

Na een hevige ruzie tussen Falbeck en zijn vrouw Suzanne merkt hij dat zij toenadering zoekt tot Daelof. De twee beginnen een relatie en Falbeck moet dat lijdzaam ondergaan. Maar dan wordt Falbeck door Daelof verklikt en opgepakt door de Duitse bezetter. Hij wordt naar een concentratiekamp gestuurd, waar hij een jaar lang de zwaarste ontberingen moet doorstaan.

Deze ervaring heeft hem echter niet gebroken. Bij zijn terugkeer voelt hij zich sterker – hij is ervan overtuigd dat een dergelijke ervaring hem niet klein kan krijgen. Maar dan wordt hij het slachtoffer van een reeks lasterpraatjes, die zijn carrière doen kelderen. Falbeck ziet hierin een nieuwe poging van Daelof om hem ten gronde te richten. De stoppen slaan door.

Met zijn verhaal probeert Falbeck de lezer ervan te overtuigen dat sommige misdaden te rechtvaardigen zijn. Of dat zo is, zal de lezer zelf moeten bepalen, maar – zoals Falbeck zegt – “Ik ben er (…) van overtuigd dat de uitspraak anders zou hebben geluid, als ik gestaan had voor mensen die mij hadden begrepen omdat zij hetzelfde ervaren hadden.”

Het taalgebruik is soms wat hoogdravend en vandaag de dag klinkt dat misschien een beetje ouderwets, maar storen deed me dat niet echt. Een knappe, korte roman, die de lezer doet nadenken.

Clem Schouwenaars: Dokter Simon Falbeck, Schoten, Hadewych, 1984, 108 blz.

Oorspr. uitgave: 1962