“Bottoms Up in Belgium” van Alec Le Sueur

Seeking the High Points of the Low Lands

“I need a sure winner for the next chapter. Something that is indisputably interesting. Something that will need a great deal of first-hand research. It is time to take a closer look at Belgian beer.”

Wij Belgen zeggen nogal gauw dat ons land een ‘apenland’ is, wat dat ook moge betekenen. En wie zal ons tegenspreken? Maar hoe kijken buitenlanders naar ons land? Wat zijn - naast bier, chocolade en Belgenmoppen - de zaken die het meest opvallen aan ons land? Is België echt zo saai als velen lijken te denken? In dit buitengewoon grappige boek krijgen we een mogelijk antwoord.

Heel lang wist de Brit Alec Le Sueur nauwelijks iets over België, behalve dat hij er als kind ooit doorgereden is op weg naar een vakantie in Nederland. Maar door zijn huwelijk met een Belgische, werd hij wel verplicht om meer te weten te komen over dit kleine landje, waarmee in de wereld behoorlijk de spot wordt gedreven.

Wie de reisboeken van Bill Bryson kent, weet ongeveer wat hij van dit boek kan verwachten. Dit is een mix van informatie, droge humor en een ferme dosis (zelf)relativering, waarin Le Sueur zichzelf plaatst als de ietwat naïeve observator, net zoals Bill Bryson dat doet. Dit leidt tot soms hilarische passages. Zijn missie formuleert hij in twee regels:

• 1    Zoeken naar alles wat er interessant is aan België; en
• 2    geen bier zal voor een tweede maal geconsumeerd worden, tot alle andere beschikbare Belgische bieren uitgeprobeerd zijn.

 In zijn speurtocht onderzoekt hij o.a. typische symbolen als Manneken Pis en het Atomium, de nationale sport (en dat is NIET voetbal), België als centrum van Europa, de Belgische keuken, chocolade en frieten (natuurlijk), de Belgische obsessie met het Eurovisiesongfestival, het stripverhaal, en - zijn lieveling - bier! Van dat laatste voegt hij zelfs een extra hoofdstuk toe met zijn appreciatie van enkele bieren, én een checklist voor wie even nieuwsgierig is al hij.

Met totale verwondering beschouwt Le Sueur ‘typisch Belgische’ fenomenen als Sinterklaas, hanenzang, boogschieten op de ‘staande wip’, Rimpelrock, de Belgische politiek, wildplassen en Eddy Wally. Hij weet zelfs op een meestal lichtvoetige of op z’n minst ironische manier te schrijven over minder mooie episodes uit de Belgische geschiedenis, zoals de genocide van Leopold II in Congo, de vele begraafplaatsen in de Westhoek, de gruwelen tijdens de Slag van Waterloo en Sandra Kim. Zowat de enige episode die helemaal niet humoristisch is, en die dan ook sterk contrasteert met de rest van het boek, is het hoofdstuk over de verschrikkelijke natuurramp tijdens Pukkelpop in 2011, waarbij verschillende doden en gewonden te betreuren waren. Waarschijnlijk omdat de auteur beseft dat dit te vers in het geheugen ligt om grappen over te maken. En omdat hij samen met zijn kinderen aanwezig was op dat gedoemde festival.

Le Sueur heeft duidelijk heel wat research gedaan en sommige van bovenstaande onderwerpen zijn dan ook sterk gedocumenteerd. Van andere ‘feiten’ geeft hij ruiterlijk toe dat ze niet erg betrouwbaar zijn, omdat hij ze ook maar heeft opgevangen tijdens gesprekken van mensen die een vreemd accent spraken van een taal die hij zelf al nauwelijks begrijpt. Je merkt het: je moet alles met een grote korrel zout nemen. Jammer van de vele kleine foutjes, vooral in de spelling van namen (Noordkap, Aarshot, zommerfestival, …). Een goede Belgische proeflezer had die er zonder twijfel gemakkelijk uit gehaald.

Als puur informatief boek over België zou ik “Bottoms Up in Belgium” niet aanraden, maar als een bijzonder geestige blik op hoe buitenstaanders ons kleine landje ervaren, is dit een ware winner. Dit boek is (nog) niet vertaald, wat enigszins begrijpelijk is – veel van de humor is ‘taalhumor’ en ontstaat juist door het verkeerd begrijpen van wat de auteur hoort of leest. In een Nederlandse vertaling zou dit volledig wegvallen. Misschien ooit … Tot dan zullen enkel diegenen die de Engelse taal voldoende beheersen, kunnen genieten van dit pareltje.

Alec Le Sueur: Bottoms Up in Belgium. Seeking the High Points of the Low Lands”. Chichester, Summersdale, 2014, 303 blz.