"Dept. of Speculation" van Jenny Offill

(Ned.: Verbroken beloftes)

"The Buddhists say there are 121 states of consciousness. Of these, only three involve misery or suffering. Most of us spend our time moving back and forth between these three."

Als het heel heet is, verkiezen sommige mensen om te gaan zwemmen. Ik ga liever de koelte opzoeken in een boekenwinkel. Zo heb ik gisteren een groot deel van de namiddag gespendeerd in "De Zondvloed" in Mechelen, mijn favoriete boekhandel. Nu ben ik zelf niet zo'n communicatief persoon, maar ik luister wel graag naar anderen. Zo hoorde ik de vriendelijke verkoper een voor mij onbekend boek aanprijzen aan een andere klant. Het beste boek dat hij dit jaar gelezen had, en het enige boek waarover alle medewerkers van "De Zondvloed" even enthousiast waren. Aangezien ik altijd open sta voor suggesties, en de goede smaak van de medewerkers van "De Zondvloed" niet in twijfel trek, heb ik het boekje ook maar meegenomen.

Het verhaal van "Dept. of Speculation" is gemakkelijk samen te vatten. Een jonge schrijfster huwt en wordt moeder. De dagelijkse bekommernissen van het huwelijksleven en de verantwoordelijkheden als moeder, maken dat ze haar ambities om een grote schrijfster te worden, moet opgeven. Ze raakt helemaal in een depressie als ze merkt dat haar man haar bedriegt.

Het boek kan je lezen als het dagboek van het naamloze hoofdpersonage. Je krijgt geen rechtlijnig verhaal voorgeschoteld, maar een verzameling van soms zeer korte alinea's, die telkens door een witregel worden gescheiden. Die alinea's zijn anekdotes, herinnering, grapjes, lijstjes, bedenkingen, Q&A's en citaten van schrijvers of filosofen. Er wordt wel eens gezegd dat je bij goede boeken 'tussen de regels' moet lezen, en dat kun je in dit boek echt wel letterlijk nemen. Het echte drama dat zich afspeelt lees je niet in wat het hoofdpersonage schrijft, maar moet je in die witregels zoeken. Een voorbeeld: de vrouw spreekt nergens over haar emoties, maar als ze in haar notities bij haar nieuwe boek schrijft: 'Too many crying scenes', weet je genoeg. Op die manier zie je de vrouw steeds verder verzinken in haar depressie; ze vervreemdt volledig van zichzelf. De "I", "You" en "Our daughter" die ze aanvankelijk gebruikt, worden vervangen door "The wife", "The husband" en "The daughter". Experimenteel geschreven, maar eens je door hebt hoe je het moet lezen, wordt het werkelijk aangrijpend.

Dit is een boek dat je zonder twijfel keer op keer opnieuw kunt lezen. Gegarandeerd dat je telkens weer nieuwe dingen 'tussen de regels' leest.

Jenny Offill: Dept. of Speculation. London, Granta, 2014, 181 p.