"IJsprinses" van Camilla Läckberg

(Oorspr. titel: Isprinsessan)

"In de badkuip had zich een dun vlies ijs gevormd. Zij had een blauwe tint gekregen. Zoals ze daar lag, vond hij haar net een prinses. Een ijsprinses."

Na Stieg Larsson, Henning Mankell, Karin Alvtegen en Johan Theorin te hebben ontdekt en goed bevonden, had ik echt wel zin om nog een paar Scandinavische misdaadauteurs te proberen. Er zijn er nogal wat, zo blijkt. Zo is Camilla Läckberg een naam die vaak opduikt. 'IJsprinses' was haar debuutroman.

Na de dood van haar ouders keert schrijfster Erica Falck terug naar haar geboortedorp Fjällbacka. Op een dag treft ze haar jeugdvriendin Alexandra dood aan in diens badkamer. Zelfmoord, schijnbaar. Maar al gauw blijkt dat dat niet het geval is. Niet lang daarna wordt ook een vriend van Alexandra vermoord. Op vraag van Alex' ouders, besluit Erica een biografie van haar vriendin te schrijven en begint in diens verleden te spitten. Tijdens haar zoektocht ontmoet ze Patrik Hedström opnieuw, een oude vlam die nu bij de politie werkt. Samen proberen ze de puzzelstukjes te verzamelen en te achterhalen wat er precies gebeurd is.


"Ik denk dat wij de omgeving meer gebruiken," schreef Läckberg ooit over Zweedse misdaadschrijvers. Dat kan ik enkel beamen, maar zij doet dat toch heel wat minder succesvol dan een Larsson of Theorin. Haar Fjällbacka kan bijlange na niet tippen aan bijvoorbeeld Theorins Öland. Al bij al was dit boek een tegenvaller. Geen enkel moment zat ik in het verhaal en spanning was voor mij ver te zoeken. De ontknoping liet me dan ook koud. Wat ik er niet goed aan vond? Het dertien-in-een dozijn plot. De vlakke, stereotype personages. De ontluikende romance tussen Erica en Patrik, die mij heel banaal overkwam. De stroeve taal en soms onbeholpen zinsconstructies. De ongeloofwaardige dialogen. OK, een deel kan misschien toegeschreven worden aan de vertaling en ik besef dat dit haar debuutroman was, dus wellicht doet ze nu een stuk beter. Maar ik denk toch niet dat ik nog een Camilla Läckberg ga lezen.


Camilla Läckberg: IJsprinses. Amsterdam, Ambo/Anthos, 2015, 358 blz.
Oorspr. uitgave: 2004

"The Heart is a Lonely Hunter" van Carson McCullers

(Ned.: "Het hart is een eenzame jager")

“In his face there came to be a brooding peace that is seen most often in the faces of the very sorrowful or the very wise. But still he wandered through the streets of the town, always silent and alone.” 

Waarom kies je om een bepaald boek te lezen? Omdat je goede recensies hebt gelezen, of omdat iemand je het boek heeft aangeraden? Of gewoon omdat je  de auteur kent en er blind op vertrouwt dat het boek wel goed zal zijn? Omdat de flaptekst je aanspreekt? Sommigen zullen zich wellicht ook door de omslag laten leiden. Of spreekt de titel je aan? Ik heb zelf een zwak voor boeken met mooie, poëtische titels. Wat te denken van 'As I Lay Dying' van William Faulkner, 'Where Angels Fear to Tread' van E.M. Forster, 'To Kill a Mockingbird' van Harper Lee of 'For Whom the Bell Tolls' van Ernest Hemingway. Carson McCullers kwam in de jaren '40 van de vorige eeuw op de proppen met prachtige titels als 'The Ballad of the Sad Café' en 'Reflections in a Golden Eye'. En deze 'The Heart is a Lonely Hunter'.

Zoals de titel al suggereert, draait het in deze roman allemaal rond eenzaamheid en isolement. Mick is een jongedame die gepassioneerd is door muziek en vol ambitie zit, maar niet  begrepen wordt door haar familie. De zwarte dokter Copeland is ziek en uitgeblust; ook hij is vervreemd van zijn familie. De café-eigenaar Biff Brannon raakt geïsoleerd nadat zijn vrouw sterft. Jake Blount is een dronkelap, een nieuwkomer in de stad die met zijn radicale ideeën voor dovemansoren spreekt. Allen zijn ze wanhopig op zoek naar iemand om hun gevoelens mee te kunnen delen. En ze vinden die in de goedmoedige, doofstomme John Singer. Voor hen wordt Singer een lichtbaken, bijna een religieuze figuur die hen hoop geeft.

Maar ook Singer heeft het niet gemakkelijk en voelt zich zeer ongemakkelijk bij de andere personages. Door zijn handicap is ook hij heel eenzaam en hij heeft het bijzonder moeilijk sinds zijn enige vriend, Antonapoulos, krankzinnig is geworden en in een instelling werd opgenomen. De gesprekken van de andere personages met, of liever tegen de doofstomme Singer -gesprekken die steeds eenrichtingsverkeer zijn- symboliseren het gevoel van isolement dat heel het boek lang voelbaar is.

McCullers schrijft bijzonder mooi, maar de schrijfstijl is ook afstandelijk - iets wat het thema versterkt. Ondanks -of misschien wel dankzij- die schrijfstijl is dit een hartverscheurend verhaal dat bij momenten heel diep snijdt en weinigen onberoerd zal laten. Geen boek dat je moet lezen als je op zoek bent naar iets blij of vrolijks. Een bijzonder krachtige, memorabele roman die blijft nazinderen.


Carson McCullers: The Heart is a Lonely Hunter. London, Penguin, 2008, 317 p.
Oorspr. uitgave: 1940

"De hondeneters" van Marita de Sterck

"Als een hond in een gevecht met heel zijn lijf liet zien dat hij zich overgaf, (...) stopte de sterkere met vechten. Het waren de mensen die soldaten met een witte vlag overhoopschoten."

Tot een klein jaar geleden had ik nog nooit van een 'reading challenge' gehoord. Dat blijkt een uitdaging te zijn, waarbij je je voorneemt om het komende jaar bepaalde boeken te lezen. Meestal blijkt dat te gaan over het halen van een zeker aantal, maar dat zegt mij niets. Twee andere 'challenges' leken mij wel interessant om aan deel te nemen, omdat ik zo toch naar enkele andere boeken zou grijpen dan normaal: 'Ik lees Nederlands' en de bizar getitelde 'Pop Sugar Reading Challenge'. Eén van de uitdagingen in die laatste is het lezen van 'een boek dat zich in je buurt afspeelt'. In mijn zoektocht naar boeken gesitueerd in Boom kwam ik terecht bij 'De hondeneters', een historisch jeugdboek van Marita de Sterck.

Mechelen, 1917. Net als de meeste jongemannen is Nest Vervoort als soldaat naar het front gestuurd. Victor, zijn broer, is de dans ontsprongen vanwege zijn ziekte. Maar leven met epilepsie is ook geen lachertje. Victors enige vriend is Django, zijn hond. Meer dan een vriend, want Django kan aanvoelen wanneer Victor een aanval zal krijgen, en heeft hem zo al vaak voor zeer onaangename situaties kunnen behoeden. Maar op een dag blijkt Django spoorloos. Als Victor hoort dat er vele honden verdwijnen om naar de hondenslachterij in Boom te worden gebracht, neemt hij pak en zak en vertrekt richting Boom. Tijdens zijn tocht ontmoet Victor een resem kleurrijke, volkse figuren als de prostituées Trezeke Viool en Irma Nooitgenoeg, de ongemanierde, maar o-zo-aantrekkelijke Anna, de geheimzinnige veerman en de vrouw met de baard, die hem allemaal heel wat levenslessen zullen bijbrengen.

'De hondeneters' is een interessante Bildungsroman die zeker niet enkel door jeugdige lezers geapprecieerd zal worden. Het mag dan een jeugdroman zijn, de Sterck heeft met 'De hondeneters' een bijzonder rauw, hard boek geschreven. Het is volgestouwd met gruwel, geweld, verraad en seks - allemaal netjes gedoseerd om het realistisch te maken, zonder sensatie te zoeken. De gruwel van de oorlog kan en mag niet verhuld worden. De bizarre figuren die Victor ontmoet 'verluchten' het geheel wel en maken dat het lezen van dit boek ook een heel 'volks' gevoel krijgt. De dialogen zijn in het dialect geschreven, wat het geheel heel authentiek maakt.

Als relatief recente inwijkeling in Boom, ken ik weinig over de geschiedenis van de gemeente. Zo wist ik wel dat ik een 'hondenfretter' was geworden, maar ik had geen idee waar die benaming vandaan kwam. Achteraan het boek staat er ook nog een kaart, waarop Victors tocht wordt weergegeven. Interessant als je de omgeving een beetje kent. Zo blijkt de hondenslachterij op slechts enkele honderden meters te hebben gelegen van waar ik nu woon. Leuk weetjes, allemaal.


Marita de Sterck: De hondeneters. Amsterdam/Antwerpen, Querido, 2014, 197 blz.
Oorspr. uitgave: 2009

"Analog - Science Fiction and Fact, June 2015"

Ik wil hier graag een lans breken voor kortverhalen. Ik ben altijd vooral een romanlezer geweest, en ben pas een aantal jaren geleden kortverhalen echt beginnen appreciëren. Nu kan ik er niet genoeg van krijgen. Wellicht lenen niet alle genres zich even goed tot  kortverhalen, maar voor sciencefiction is dat zeker wel het geval. Meer nog, magazines als "Analog" zijn de natuurlijke habitat van sf-kortverhalen. Sciencefiction is groot geworden met dit soort magazines, die vooral in de jaren '30 en '40 van de vorige eeuw onwaarschijnlijk populair waren.

"Analog" is nog een van de weinige sf-magazines die vandaag overleven. Het huidige nummer is maar eventjes hun 1000ste! Het magazine zag het leven in januari 1930 en heette toen nog "Astounding Science Fiction". De grote verandering kwam in 1937, toen William Campbell hoofdredacteur werd, het magazine tot "Analog" herdoopte en de grote drijfveer werd achter de transformatie van sensatiegerichte sf naar een kwalitatief hoogstaand genre. Nu nog specialiseert "Analog" zich in zgn. 'hard sf'-verhalen en wetenschappelijke artikels (zoals de ondertitel al weergeeft).

Dat gezegd zijnde, Analogs 1000ste nummer is niet meteen het beste dat ik al gelezen heb. Van de 9 verhalen zullen er mij waarschijnlijk niet zoveel bijblijven. Zo is "The Kroc War" van Ted Reynolds en William F. Wu wel bijzonder. Het is eigenlijk een verzameling van getuigenissen van mensen die betrokken zijn in een oorlog tegen een buitenaards ras en focust op de kortzichtigheid van de mensheid. "The Odds" heeft hetzelfde thema en is ook erg goed. Ook "The Audience" van Sean McMullen is sterk - hierin proberen buitenaardse wezens te communiceren met de mensen, maar veroorzaken daardoor ongewild een catastrofe.

Verder in dit nummer o.a. een terugblik op 85 jaar "Astounding/Analog" en op de grote William Campbell, én een artikel waarin oud-redacteur Stanley Schmidt reflecteert over de toekomst van uitgaven als "Analog". De gebruikelijke boekrecensies en wetenschappelijke artikelen ontbreken ook niet.

Voor wie geïnteresseerd is in SF-magazines: "Analog" en het zustermagazine "Asimov's" (mijn favoriet) kan ik van harte aanbevelen, net zoals het Britse "Interzone", dat overigens op kwaliteitspapier wordt uitgegeven en schitterend (full-colour) geïllustreerd (maar ook heel wat duurder) is. Alle drie zijn ze ook digitaal verkrijgbaar. In dat formaat heb je overigens nog een veel grotere keuze, met heel goede magazines als "Clarkesworld", "Lightspeed", "Galaxy's Edge", "Apex" en andere.

"Wilt" van Tom Sharpe

(Ned.: "Wilt")

"It was an unwise move. Judy, the plastic doll, inflated beyond her normal pressure, resisted. With a squawk Wilt fell back on the floor. Judy followed."

Henry Wilt is in alle opzichten een onopmerkelijk man. Mislukt en totaal gedemotiveerd leraar; saaie, maar hondstrouwe echtgenoot - als je een incidentje met een opblaasbare pop eventjes buiten beschouwing laat.

Niet dat Wilt zo gelukkig is in zijn huwelijk. Meer nog, Wilt krijgt het zo op zijn heupen van zijn dominante vrouw Eva, dat hij voortdurend spontaan moordgedachten krijgt. Zijn dromen waarin hij Eva op de meest gruwelijke manieren om het leven brengt, zijn nog zowat de enige pleziertjes in zijn leven. Stilaan worden de dromen plannen. Maar hoe kan Wilt wegkomen met moord als het hem nog niet eens lukt om een opblaasbare pop op een fatsoenlijke manier te dumpen?

Als je nog eens echt luidop wil lachen met een boek, moet je zeker Tom Sharpe lezen. De situaties waarin Wilt verzeild geraakt, zijn hilarisch - zijn confrontaties met de achterdochtige politie-inspecteur Flint onvergetelijk. Slapstick-humor van de bovenste plank.

Tom Sharpe: Wilt. London, Pan, 1978, 325 p.
Oorspr. uitgave: 1976

"Red ons, Maria Montanelli" van Herman Koch

“Ik heb altijd een grote bek, voor wie het nog niet wist. In wezen ben ik een verlegen type, maar het zal ergens halverwege de lagere school zijn geweest dat ik heb besloten daar een punt achter te zetten.”

De omslag van "Red ons, Maria Montanelli" van Herman Koch mag dan al niet te aantrekkelijk zijn, de titel is dat des te meer. Als je een dergelijke titel op een boek ziet staan, vraag je je toch meteen af wie die Maria Montanelli dan wel mag zijn. Interessanter nog is de vraag waarvan wij dan wel gered moeten worden, en waarom precies Maria Montanelli daarvoor de aangewezen persoon is. Nu ja, ik heb dat toch.

Net als velen, heb ik Herman Koch pas ontdekt door zijn bekendste roman, 'Het diner', dat ik trouwens een prachtig boek vond. 'Red ons, Maria Montanelli' was zijn debutroman, een dun boekje dat werd uitgebracht in 1989.

De 'Maria Montanelli' van de titel is overigens geen persoon, maar een onderwijsinstelling waar het naamloze hoofdpersonage schoolloopt. Een school, waar iedereen het o-zo-goed bedoelt en waar het individu, de persoonlijkheid van de leerling, prioritair is. Kan deze Maria Montanelli hem redden van de vreselijke 'kakbuurt' waarin hij woont; van zijn vader, die tot zijn grote ergernis aanhoudt met een 'weduwe'; van de wereld rondom hem, die hij hartstochtelijk haat?

Maar hij ergert zich aan de school. Aan de leraars, die het allemaal te goed bedoelen, aan de vele rijkeluiskinderen, waartussen hij zich niet thuis voelt en aan de 'zwakbegaafde jongen', die volgens hem totaal onterecht tot de school werd toegelaten. Een jongen voor wie hij medelijden voelt, maar die hij net zo goed op zijn gezicht zou kunnen slaan, zo irritant is hij. Het droevige lot van de 'zwakbegaafde jongen' wordt al aan het begin van het boek meegedeeld, de omstandigheden waarin alles plaatsvindt, worden stilaan onthuld.

Raakpunten met 'Het diner' zijn er zeker. Het hoofdpersonage is niet meteen een sympathiek figuur, met dubieuze waarden en normen. Net als in 'Het diner' verbergt het luchtige taaltje heel wat ernst en dramatiek. En het draait allemaal rond een gebeurtenis die omschreven kan worden als een 'jeugdzonde' die uit de hand loopt en grote repercussies heeft. Toch is dit een heel ander boek, met een heel ander focus. Uitermate cynisch geschreven, met een duidelijke afkeer van de hypocrisie van het idealisme. Een roman die mij zeker zal bijblijven.

Herman Koch: Red ons, Maria Montanelli. Amsterdam, Anthos, 2009, 125 blz.
Oorspr. uitgave: 1989