"Erfschuld" van Arnaldur Indridason

(Oorspr. titel: "Skuggasund")

"(...) hij dacht aan wat hij had geleerd in de tijd dat hij zijn eerste stappen als rechercheur zette. Onder geen enkele omstandigheid in het toeval geloven. Nooit."

Het is best frustrerend. Heb je net een voor jou nieuwe auteur ontdekt, van wie je wel meer wil lezen, en het lukt je niet om zijn naam te onthouden. Bovendien is het dan nog een naam die je met de beste wil van de wereld ook niet kunt uitspreken, ondanks de attente instructies vooraan in het boek. En dan blijk je met een standaard klavier ook nog niet eens in staat om de naam correct te schrijven. Het is me wat... Die auteur is Arnaldur Indridason (of zoiets) en hij zorgde bij mij voor een primeur: de eerste IJslandse schrijver die ik gelezen heb.

In zijn appartement in Reykjavík wordt een stokoude man vermoord aangetroffen. Al snel blijkt dat hij zich tijdens zijn laatste levensdagen had vastgebeten in een moordzaak die tientallen jaren geleden -tijdens de oorlogsjaren- heeft plaatsgevonden. Toen werd een jong meisje, verkracht en  vermoord, teruggevonden in een steegje achter het Nationaal Theater. De oude man was destijds één van de agenten die de zaak onderzochten en oplosten, hoewel er steeds twijfel bleef bestaan over de ware toedracht van de zaak. Oud-rechercheur Konrad voelt zich geroepen om de politie te helpen de moord op te lossen, maar om de moordenaar te vinden zal hij eerst moeten uitzoeken wie zovele jaren geleden dat meisje van het leven heeft beroofd.

Het is weer eens wat anders -  een misdaadverhaal dat volgestouwd is met oude tot zeer oude personages, hoewel we hen ook leren kennen tijdens hun jonge jaren. De genre-aanduiding 'literaire thriller' is hier wat mij betreft zeer misleidend. Ik zie hier geen thriller in, en met dat 'literair' heb ik altijd al moeite gehad. Ik neem aan dat 'literaire thriller' gewoon beter verkoopt dan 'geriatrisch misdaadverhaal', of hoe je deze roman ook zou kunnen bestempelen. Dit is dus gewoon een misdaad- of detectiveverhaal. Eentje dat heel meeslepend is, maar ik heb er niet bepaald bij zitten trillen. Ik hou echt wel van dit soort mysteries, waarbij de oplossing gevonden moet worden in een ver verleden. Wat dat betreft deed dit boek me wat denken aan één van mijn favoriete auteurs, Robert Goddard, hoewel dit rechtlijniger en minder complex is dan de boeken van Goddard. De ontknoping was voor mij niet echt verrassend, maar het verhaal kent voldoende plotwendingen én interessante personages om tot het einde te blijven boeien. Aanrader.

Arnaldur Indridason: Erfschuld. Amsterdam/Antwerpen, Querido, 2015, 271 blz.
Oorspr. uitgave: 2013

"De vlucht van de Capricorn" van Ron Goulart

(Oorspr. titel: "Capricorn One")

"Dus welke weg staat alleen nog maar voor hen open? Ze moeten ervoor zorgen dat niemand ons ooit levend terugziet."

"De vlucht van de Capricorn" is de novelisatie van de bijna vergeten film "Capricorn One" van Peter Hyams uit 1978. Opvallend is dat van "Capricorn One" maar liefst twee romanbewerkingen verschenen zijn. In de V.S. verscheen dit boek van Ron Goulart, in het V.K. schreef niemand minder dan de toen nog onbekende Ken Follett (onder het pseudoniem Bernard L. Ross) zijn eigen versie.

Drie astronauten staan klaar om de grootste reis uit de menselijke geschiedenis te ondernemen: zij zullen de eerste mensen zijn die een voet op Mars zetten. Het is een belangrijke onderneming. Het succes ervan moet garanderen dat er nog voldoende zal worden geïnvesteerd in het ruimtevaartprogramma. Maar vlak voor de lancering worden de astronauten afgevoerd naar een afgelegen locatie in de woestijn. Ze worden gedwongen om de hele reis van de Capricorn van op deze locatie te simuleren en de hele wereldbevolking op die manier te bedriegen. Voor de astronauten wordt echter al snel duidelijk dat ze het hele avontuur niet mogen overleven.

Hoewel dit meer een actiethriller is dan een sf-verhaal, werd dit boek destijds uitgebracht in de bijzonder interessante en veelzijdige Zwarte Beertjes SF-reeks van Bruna. Daarin werd, naast de belangrijkste auteurs uit het genre, af en toe ook de grootste pulp gepubliceerd (waarbij ik 'pulp' helemaal niet als negatief beschouw). Dit boek behoort duidelijk tot het laatste. Vaak proberen auteurs van novelisaties iets toe te voegen aan de filmversie: personages worden uitgediept, krijgen een achtergrond en de motivatie voor hun handelen wordt verduidelijkt. Niet in dit boekje, echter. Goulart vertelt gewoon het verhaaltje; enige diepgang of inzicht in de personages is ver te zoeken. Niet veel te vertellen over dit boekje, dus. Goed voor enkele uurtjes aangenaam tijdverdrijf, maar het zal even snel vergeten zijn.

Ron Goulart: De vlucht van de Capricorn. Utrecht/Antwerpen, Bruna, 1979, 188 blz.
Oorspr. uitgave: 1978

"Killer of Men" van Christian Cameron

"They should have killed the husband. Because that night, Ephesus changed sides, and the Ionian Revolt began, in a corridor in the women's quarters. The Long War. And like the Trojan War, it started over a woman."

"Killer of Men", het eerste deel van de "Long War"-serie, speelt zich af in de zesde eeuw voor Christus. Arimnestos is de zoon van een smid, die niets liever zou willen dan zijn vader opvolgen. Door omstandigheden wordt hij echter naar een oude krijger gestuurd, die hem opleidt tot een echte 'doder'. Hij onderscheidt zich in een aantal veldslagen, maar in één van die gevechten wordt hij verraden door een familielid en raakt hij buiten bewustzijn. Hij ontwaakt in de door de Perzen gecontroleerde Griekse stad Efeze - als slaaf. Daar ontmoet hij een aantal historische figuren als Heraclitus, Hipponax en Aristagoras en raakt hij betrokken in de "Lange Oorlog": de strijd tussen de Grieken en de Perzen. Arimnestos zal alles doen om zijn vrijheid te herwinnen en terug te keren naar zijn geboorteplaats, waar hij zijn erfrecht wil opeisen.


Ik lees bijzonder graag historische fictie, ook als het gaat over zgn. militaire historische fictie, een genre waar dit boek toe behoort. Voor mij is het belangrijkste hoe je kunt inleven in de personages en dan moeten deze personages ook sterk en interessant zijn. Daar schort het wel eens in dit genre: te veel gevechten en te weinig ontwikkeling van de personages maken voor mij al snel een boek saai. Niet bij Christian Cameron echter. Hoewel de balans toch wel duidelijk overslaat naar grootse veldslagen en bloederige slachtpartijen, is er voldoende variatie en is zijn Arimnestos een heel interessant personage, waardoor ik echt wel met hem kon meeleven. Ik ga zeker de vervolgen lezen.


Christian Cameron: Killer of Men. London, Orion, 2010, 411 p.

"Logan's Run" van William F. Nolan en George C. Johnson

"Logan let out a breath. It sounded like a word. The word it sounded like was 'Sanctuary'."

Films en boeken als "The Hunger Games", "The Maze Runner" en "Divergent" zijn momenteel razend populair. Het genre is nochtans niet nieuw. Deze bestsellers behoren tot een lange traditie van verhalen die 'dystopieën' worden genoemd. Toegegeven, ze hebben weinig gemeen met de 'grote werken' uit deze traditie: "1984", "Brave New World", "A Clockwork Orange",... "Logan's Run", dat voor het eerst in 1967 werd gepubliceerd, kan echter wel beschouwd worden als een blauwdruk voor de moderne YA-dystopieën.

De maatschappij wordt gecontroleerd door de Thinker, een AI. Mensen worden maximum 21 jaar oud. Op die leeftijd moeten ze zich aanmelden bij een sleepshop, waar ze worden geëlimineerd. Niet iedereen wil zich bij dat lot neerleggen; velen proberen te vluchten en hun weg te vinden naar het mythische 'Sanctuary'. Maar deze 'Runners' worden opgespoord door 'Sandmen' en genadeloos geëxecuteerd. Logan 3 is zo'n Sandman. Wanneer hij zelf 21 wordt, beslist hij om nog één belangrijke daad te stellen vooraleer hij naar een sleepshop gaat. Hij zal bij de Runners infiltreren om zo te weten te komen waar Sanctuary precies ligt, zodat hij het toevluchtsoord van de Runners kan vernietigen. Maar stilaan begint Logan sympathie te krijgen voor de Runners en wanneer hij verliefd wordt op één van hen, Jessica 6, dringt het bij hem pas volledig door in wat voor een waanzinnige wereld hij opgegroeid is. Hij wordt zelf een echte Runner en zijn zoektocht naar Sanctuary krijgt een heel ander doel: overleven.

Actie-sf van de bovenste plank. Het verhaal houdt er voortdurend de vaart in. Een contrast met de  meer contemplatieve sf die ik tegenwoordig vaak lees. Toch is dit geen hersenloze actiethriller. Jongeren die rebelleren tegen de oudere generatie en zelf het heft in handen nemen, om dan te beseffen dat de radicale verandering van de maatschappij die ze hebben veroorzaakt al even erg is als de samenleving van hun voorouders: het boek is duidelijk een product van z'n tijd (1967), maar kan ook vandaag nog als actueel beschouwd worden.

"Logan's Run" werd tweemaal verfimd: éénmaal voor het grote scherm en éénmaal voor televisie, maar noch film, noch tv-reeks hebben veel gemeen met het boek. Er zou ook een nieuwe versie aangekondigd zijn, die meer aansluit bij de roman, maar het hoofdpersonage dan weer een geslachtswissel geeft. Ik ben benieuwd, maar voorlopig hou ik het toch maar bij het aanbevelen van dit oorspronkelijke werk. Een uitgelezen kans voor fans van o.a. Suzanne Collins en Veronica Roth om te leren waar hun favoriete auteurs de mosterd gehaald hebben.

William F. Nolan & George C. Johnson: Logan's Run. New York, Vintage, 2015, 167 p.
Oorspr. uitgave: 1967

"Het uur tussen hond en wolf" van Maarten 't Hart

"Het huis is ondertussen minstens een ton in waarde gedaald. De enige manier om nog iets van het geld terug te zien is over dit alles een boek te schrijven..."

Melchior is een jonge schrijver die plots veel succes kent met zijn boek 'Een koppel braamsluipers'. Hij krijgt onverwacht een grote som geld ter beschikking en besluit dat te investeren in een groot huis in Amsterdam, waarvan een aantal vrienden een deel zullen huren. Eén van hen, Frederik Koudvuur, zorgt al van in het begin voor heel wat overlast en laat na zijn huur te betalen. Dit leidt onvermijdelijk tot een groot conflict, dat zelfs de goedmoedige Melchior tot wanhoop drijft.

"Het uur tussen hond en wolf" leest minder als een roman dan als een afrekening. En inderdaad, het boek blijkt autobiografisch geïnspireerd te zijn (wat niet verwonderlijk is bij 't Hart). Na het plotse succes van "Een vlucht regenwulpen" investeerde 't Hart ook in vastgoed, waarna hij in een zwaar conflict kwam met zijn huurder, de vertaler Hans W. Bakx. Dat hij hier jaren later nog een roman over schreef, toont aan dat 't Hart de feiten nooit echt verwerkt had. Bakx blijkt trouwens enige jaren later een reactie te hebben gepubliceerd, "Midas' tranen", met zijn visie op het verhaal.

Lang niet 't Harts beste werk; daarvoor ontbreekt de nodige typische humor, is het allemaal te oppervlakkig en te weinig meeslepend. Het lukt 't Hart ditmaal niet om zijn frustraties op een elegante manier neer te pennen. Maar het boek heeft me wel genoeg geïntrigeerd om op zoek te gaan naar dat boek van Bakx, om ook de andere kant van het verhaal eens te lezen.

Maarten 't Hart: Het uur tussen hond en wolf. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1987, 141 blz. 

"The Questing of Kedrigern" van John Morressy

"I heard of one king's son who kissed a beautiful princess and sent her and her entire household into a deep sleep. Someone finally had to send for an old witch to come and prick everyone's finger with a spindle in order to get them moving again."

Hoewel ik aan een angstaanjagend tempo nieuwe boeken blijf bijkopen, duik ik graag af en toe eens in mijn boekenkasten om een boekje uit te kiezen dat al heel lang ligt te wachten om gelezen te worden. Zo heb ik in de jaren '80 een reeks boekjes aangekocht over de tovenaar Kedrigern. Ik heb er toen eentje van gelezen, en vond dat heel goed, maar het is pas onlangs dat ik de rest van de reeks ben beginnen lezen.

Kedrigern is een relatief jonge tovenaar, pas 166 jaar oud, maar toch al een klinkende naam onder zijn mede-tovenaars. Kedrigern is een bijzonder goedmoedig man, maar nogal lui. Hij haat reizen en drukte, en blijft nog het liefst in alle rust in zijn woning op Silent Thunder Mountain. Maar zijn knappe vrouw Princess wil wel eens een stapje in de wereld zetten en Kedrigern laat zich overhalen om zich toch onder de mensen te begeven. Foute keuze, want ze worden ongewild betrokken in een ruzie tussen twee dronken tovenaars en Princess wordt per ongeluk omgetoverd tot een kikker. Ondanks zijn rijke ervaring met dergelijke zaken, lukt het Kedrigern niet om de spreuk ongedaan te maken en hij zal op zoek moeten gaan naar de oude, machtige tovenaar Arlebar, de enige die van Princess terug een prinses kan maken. Tijdens zijn queeste ontmoet Kedrigern een hele resem kleurrijke figuren: Handsome, een onuitstaanbaar ijdele prins; een overenthousiaste prinses, die niets liever doet dan zingen; een draak die in alliteraties spreekt, de Dood in Hoogst Eigen Persoon (die ook wel eens een steekje laat vallen),... In zijn reis moet hij langs verraderlijke en gevaarlijke plaatsen trekken (waaronder een mysterieuze futuristische locatie die L.A. wordt genoemd).

De draak wordt gestoken met een hele hoop fantasy- en sprookjesclichés. Het doet af en toe wat denken aan de vroegste boeken uit de Discworld-saga van Terry Pratchett. Een heerlijk lichtvoetig tussendoortje.

John Morressy: The Questing of Kedrigern. New York, Ace, 1987, 202 p.

"Matsya" van Sterre Carron

"Een roofdier speelt ook eerst met zijn prooi om hem dan pas te verorberen. Precies. Zo wil ik het doen."

Ellen Verbeek is een succesvolle pediatrisch chirurg, en privé heel gelukkig met haar man Mark en haar twee kindjes. Haar leventje wordt echter volledig overhoop gehaald als aan het zwembad van hun huis het lichaam van de kinderoppas vermoord wordt aangetroffen. Al snel blijkt dat de moordenaar het op Ellen zelf gemunt heeft - een zwarte bladzijde uit Ellens verleden wordt terug geopend. Hoofdinspecteur Rani Diaz wordt op de zaak gezet. Zij zal haar eigen demonen moeten overwinnen om de zaak succesvol te kunnen afronden.

Het derde boek van Sterre Carron en minstens op het niveau van voorganger "Tirtha". Sterre Carrons stijl is herkenbaar: ze houdt de beschrijvingen kort en schrijft geen letter te veel. Daardoor ontbreekt het misschien wat aan diepgang, maar het houdt de vaart er wel in.
"Matsya" is geen thriller waarbij je tot op de laatste bladzijde op het puntje van je stoel zit om te weten te komen wie de dader is. Al vrij vroeg wordt duidelijk hoe de vork in de steel zit. De spanning blijft er echter wel in omdat de auteur lang niet altijd de meest voor de hand liggende keuzes maakt, en daar heeft Sterre Carron toch wel wat voor op veel van haar collega's.

Enkel jammer dat dit boek -zoals de voorgangers- wat ontsierd wordt door een reeks redactionele probleempjes. Enkele feitelijke foutjes, wat taal- en spelfouten,... Vooral komma's hebben de neiging om te ontbreken, of juist daar op te duiken waar ze niets te zoeken hebben. Dit zal echter de meeste lezers niet afleiden van wat voor de rest een zeer degelijke, spannende en goed geschreven thriller is.

Sterre Carron: Matsya. Blaricum, NAU, 2014, 368 blz.

"Random Acts of Senseless Violence" van Jack Womack

"They killed the President today so they let us out of school early. They shot him while he was going from a building to his car. I didn't like him but he was the President so I should feel sad they said at school but I don't really."

Voor haar 12de verjaardag krijgt Lola Hart een dagboek cadeau. In dat dagboek -dat ze, heel toepasselijk, Anne noemt- begint ze alles neer te pennen wat er in haar leven gebeurt. Deze roman van Jack Womack is samengesteld uit Lola's dagboekfragmenten.

Lola schrijft vooral over dingen waarmee 12-jarige meisjes zich bezighouden: haar vriendinnen, de kleine probleempjes thuis, de ruzietjes met haar zus, haar ontluikende romantische en seksuele gevoelens,...
Wanneer de familie door geldproblemen moet verhuizen naar een groezelige achterbuurt, verandert haar leven volledig. Haar oude vriendinnen laten haar vallen als een baksteen en ze maakt kennis met de straatjongeren uit haar nieuwe buurt.  Haar familie krijgt het hoe langer hoe moeilijker. Op de achtergrond zien we ook de 'big picture': grootscheepse rellen breken uit, enkele presidenten werden gedood en de samenleving verandert in een maatschappij van chaos en geweld. Lola moet nu haar onschuld achter zich laten en leren overleven in een gewelddadige maatschappij.

Een dystopie die zich afspeelt in heel nabije toekomst die griezelig realistisch lijkt. We volgen de tenondergang van een familie, maar tegelijkertijd ook van een hele maatschappij. Geen oppeppend boek, maar een harde kijk op onze wereld en waar die op afstevent.

Jack Womack: Random Acts of Senseless Violence. London, Gollancz, 2013, 225 p.
Oorspr. uitgave: 1993

"Yellowmoon" van Johan Deseyn

"Terwijl Haylan Rasschino daar ondersteboven met zijn ingewanden tegen het raam gekleefd hing, vroeg hij zich af hoeveel liters bloed er eigenlijk in een menselijk lichaam aanwezig waren."
 
Soms heb ik heimwee naar de pre-internetdagen. Toen had je nog massa's zogenaamde fanzines. Soms waren dat kopieën van bedenkelijke kwaliteit, die gewoon samengeniet werden; bij andere titels was de kwaliteit bijna professioneel. O.a. de hoge posttarieven en de mogelijkheden van het internet hebben die fanzine-markt bijna volledig doen verdwijnen. Ik ben jarenlang geabonneerd geweest op SF-Gids en Cerberus - beide SF-, fantasy- en horrormagazines die volgepropt stonden met artikels, recensies en kortverhalen. Fantastisch was het om elke keer weer een nieuw nummer in de brievenbus te vinden. Eén van de namen die me steeds is bijgebleven is die van Johan Deseyn, die in beide tijdschriften zijn verhalen publiceerde. Het is pas onlangs dat ik ontdekte dat de man ook al een imponerende reeks horrorromans op zijn naam heeft staan. De Vlaamse Stephen King wordt hij nu zelfs genoemd. Ik was benieuwd.

 Het draait in "Yellowmoon" allemaal rond Melchior Multcher, een wat 'trage' jongeman die al heel zijn leven beschimpt en bespot wordt en daar zijn buik van vol heeft. Zijn vriend Lorne vindt het een goed idee op hem wat op te beuren. Hij stelt voor om een oude indiaanse demon op te roepen, die Melchiors belagers zou aanpakken. Uiteraard gelooft Lorne zelf helemaal niet in die flauwekul, maar ach, als Melchior zich er beter door kan voelen... Maar al gauw sterven een aantal van Melchiors kwelgeesten op een gruwelijke manier. Hebben ze toch echt een demon op de wereld losgelaten?

Eén ding heeft Deseyn alvast gemeen met King: verschillende personages worden uitvoerig voorgesteld, hun leven wordt helemaal uit de doeken gedaan, om enkele bladzijden later genadeloos te worden afgemaakt. Deseyn schrikt er ook niet voor terug om belangrijke personages datzelfde lot te bezorgen.

Ik moet zeggen dat ik aanvankelijk een beetje teleurgesteld was. Van de psychologische diepgang waarover in sommige recensies gewag wordt gemaakt, heb ik niet echt veel gemerkt. Het probleem is vooral dat er niet echt een hoofdpersonage is waarmee ik kan meeleven en dan is er ook nooit echt spanning. De zogenaamd indiaanse mythologie komt mij ook bijzonder weinig authentiek over. Bovendien ben ik tegen nogal wat redactionele fouten gelopen (zo wordt één van de hoofdpersonages, Raven Daramantez, plots voor een hele alinea Rachel). Op zich geen ramp, maar het leidt wel af van het verhaal.

Ongeveer halverwege het boek herinnerde ik me echter plots hoe je dit soort werken moet lezen: verstand op nul zetten en de boel gewoon over je laten heenkomen. Eens je die knop hebt omgedraaid, is dit boek een feest van rondvliegend bloed, ingewanden, urine, braaksel en andere onwelriekende zaken. Dit boek doet denken aan de vele Amerikaanse B-films, en dat is waarschijnlijk precies de sfeer die de auteur wou oproepen. Ik voelde me weer even in mijn jonge dagen, toen ik gruwel-horror als de stationsromannetjes van de reeksen Spook-thriller en John Sinclair, Spokenjager verslond. Versta me niet verkeerd; Deseyns proza is stukken beter dan die pulp, maar het sentiment kwam wel weer terug. Subtiel is het allemaal niet en daar blijft Deseyn toch heel wat achter bij zeg maar een Stephen King. Maar als je dit leest voor wat het is, is dit best een goede roman. Het zal waarschijnlijk niet lang duren vooraleer ik opnieuw mijn verstand op nul zet en een boek van Johan Deseyn vastneem.

 Johan Deseyn: Yellowmoon. Westerlo, Kramat, 2007, 493 blz.